Godsdienstige leven op Java en Bali

We zijn twee weken onderweg geweest met als hoofddoel het vernieuwen van onze paspoorten. We hebben ze in Jakarta ingeleverd en ze in Bali opgehaald. De tijd dat we erop moesten wachten, was even vakantie. We zijn met de trein naar de stad Yogyakarta (Java) gereisd en daar vandaan doorgegaan naar Bali.

De tijd in Yogyakarta was erg interessant voor ons. We hebben nog niet eerder een poosje op Java vertoefd. Het gebied heeft een erg lange geschiedenis. Zo werd er rond 824 een begin gemaakt aan de wereldberoemde Borobudur. Die werd gebruikt door Boedisten om te mediteren. Rond 1800 werd hij herondekt en sinds die tijd is hij weer teruggebracht in oude luister. Het is inderdaad een indrukwekkend monument van 100x100 meter groot. In het moslimgeloof op Java zijn nog steeds hindoe-elementen terug te vinden. Zo brengt de sultan elk jaar een offer aan de berg Merapi en de koningin van de Zuidzee. Daarnaast mediteert men ook nog. Overigens zei onze gids dat de jongere generatie moslims die elementen niet meer gebruikt. Moslim zijn is op Java het grote verbindende element dat identiteit geeft aan de mensen. Kerken zitten op Java daarentegen lastig. Het was niet simpel om een kerk te vinden. Ze staan wel op de plattegrond, maar zijn in het algemeen niet eenvoudig te herkennen. Daarentegen werd ik in Jakarta uitgenodigd mee te gaan naar een kerkdienst in de zaal van een groot winkelcentrum. Daar waren oordopjes geen luxe geweest. Er kwamen ruim 2000 kerkgangers bij elkaar in de middagdienst die ik bijwoonde. Ik weet niet hoeveel mensen er naar de andere 4 diensten kwamen.

De sultan van Yogyakarta is halverwege de 18e eeuw aan de macht geholpen door de Nederlanders. Ironisch is dat de 9e sultan zijn opleiding in Nederland heeft gedaan en een zeer substantiële bijdrage leverde aan de strijd om de Nederlanders er weer uit te vechten. Hij tekende als enige naast de eerste president de overdracht van Indië aan de Indonesiërs. Het gaat er daar aan het hof nog steeds zeer stijlvol aan toe.

We concludeerden dat er in winkels ook overvloedig veel winkelpersoneel aanwezig is. Hier worden we geholpen door 4 medewerkers in een grote lappenwinkel waar Anne-Marie wel een paar mooie batiklappen uit wilde zoeken voor de kinderen en collega’s in Wamena.

Het leven op Bali wordt grotendeels bepaald door het Hindoe geloof. Letterlijk op elke hoek van de straat, bij bruggen, daken, etc staan symbolen die de boze geesten af moeten schrikken. Alle voorouders worden te vriend gehouden door hen te eren met offertjes en respect. De altaartjes zijn allemaal gericht op de bergen waar de geesten wonen. Ik snap overigens wel dat je gezond respect hebt voor een berg die in 1963 nog 20.000 levens geeist heeft.

Mount Agung is ook de hoogste berg van het eiland. Samen met kennissen uit Papua die daar momenteel studeren, zijn we ‘s avonds naar de berg gereden. Rond 2 uur begonnen we met klimmen en om 5:30 waren we boven. De zon kwam langzaam op boven een vulkaan van een volgend eiland. Een prachtig gezicht. Het was er flink koud, dus daarna zijn we al snel met de afdaling begonnen. Al met al zeer ontspannend.

Op kantoor gingen de zaken ondertussen ook gewoon door. USAID wilde graag per 1 oktober aan het nieuwe trainingsprogramma beginnnen met de boeken die we ontwikkeld hebben, maar door hun interne procedures gaat dat langer duren.

In Jakarta kreeg ik nog de kans om de onderminister die verantwoordelijk is voor lager onderwijs te ontmoeten. Hij was zeer goed op de hoogte van de situatie in Papua, maar doordat voor basisonderwijs de meeste macht op lokaal niveau ligt, kan men landelijk maar weinig doen. Hopelijk kunnen we in de toekomst nog van dit contact gebruik maken voor verdere verspreiding van onze leermethode.

Voordat we naar Jakarta gingen is Martijn met de collega’s van het kantoor naar Biak, een eiland voor de kust geweest. Doel was om te zien in hoeverre onze boeken geschikt zijn voor andere delen van Papua of wat er nog aangepast zou moeten worden.

De bevolking was er erg vriendelijk, we mochten bij de meeste scholen die we bezochten in de klassen kijken. Hoewel uit de gesprekken bleek dat het begripsniveau van leerkrachten in de dorpen op Biak stukken hoger ligt dan in het bergland, lagen de resultaten van kinderen dat duidelijk niet. Ook hier konden de kinderen in de dorpen in klas drie pas woordjes lezen en rekenresultaten liggen ook erg laag.

In elk dorp staat een kerk met een bijbehorende school, maar aangezien de vaste leerkrachten (meest kerkleden...) allemaal een overheidsbaan hebben, luisteren ze niet echt naar de eventuele vermaningen van de kerk. Verdrietig om te zien dat hoewel al die kinderen lid zijn van de gemeente, er niet in het onderwijs wordt voorzien dat nodig is. Op de foto de kinderen van klas 1-3 van één van de scholen die we bezochten.

Qua boeken was de conclusie duidelijk, ook dit gebied zou er erg mee geholpen zijn. Het niveau van de leerkrachten is dan wel beter, maar men weet ook niet hoe men gestructureerd les kan geven.